آگاهی های عمومی محیط زیست

 فهرست مطالب :   

            محيط زيست چيست

            آلودگي چيست

            انواع آلودگي

            آلودگي هوا

            پديده هاي مهم ناشي از آلودگي هوا

            آلودگي آب

            آلودگي خاك

            تكنولوژي پالايش مواد زايد خطرناك

            آلودگي صوتي

            ساير آلودگي ها

  محيط زيست چيست ؟

محيطي شامل هوا ، آب ، خاك ، منابع طبيعي ، گياهان ، جانوران ، انسان و روابط متقابل بين آنها كه سازمان در آن فعاليت مينمايد.در تعريفي ديگر محيط زيست را مي توان محيطی شامل عوامل زنده و غير زنده که با هم در تبادل ماده و انرژی هستند  دانست . محيط در اين تعريف از درون يك سازمان تا سيستم جهاني را دربر مي گيرد.

- عوامل زنده : انسان ، گياهان  و  حيوانات .

- عوامل غير زنده : آب ، خاک ، هوا و هر آنچه در کره زمين موجود باشد .

 آلودگی چيست ؟

وارد شدن هرگونه ماده خارجي به آب ، هوا ، خاك و زمين به ميزاني كه كيفيت فيزيكي ، شيميايي يا بيولوژيكي آن را بگونه اي تغيير دهد كه به حال انسان يا ساير موجودات زنده يا گياهان يا آثار و ابنيه مضر باشد .به عبارت ديگر وارد آمدن هر ماده به محيط به نحوی که تعادل طبيعی آنرا برهم زند .اين آلودگي ممكن است در هريك از قسمتهاي محيط زيست بوجود آيد.

  انواع آلودگی :           

            آلودگی هوا

            آلودگی آبها             

            آلودگی خاک

            آلودگی صوتی

            آلودگی راديواکتيو

            آلودگی حرارتی         

    آلودگی هوا :

 تاريخچه آلودگي هوا و بحث در مورد آن به قرون وسطي و حتي سالهاي قبل از آن بازمي گردد .بنابراين آلودگي هوا و قوانين وضع شده در مورد آن پديده جديدي نيست . براي مثال "ادوارد اول " در سال 1307 ميلادي استفاده از زغال سنگ در كوره هاي آهك پزي را به دليل آلوده كردن هواي شهر لندن ممنوع كرد . چنين قوانيني در ساير نقاط جهان در گذشته نيز وضع شده بود .امروزه پيامد هاي مختلف آلودگي هوا باعث شده است كه نظارت وكنترل كيفيت هوا به صورت امري گريز ناپذير در تمام جوامع در رأس مسايل ملي مطرح شود .مرگ بيش از 4000 نفر در سال 1952 در شهر لندن در اثر مه دود فتوشيميايي از جمله وحشتناك ترين حوادثي است كه تا به حال در اثر آلودگي هوا رخ داده است . همچنين در سال 1948 در ايالت متحده آلودگي هوا و تمركز آن به مدت 4 روز بر فراز شهر دنوراي پنسيلوانيا باعث مرگ 20 تن و بيماري بيش از 14000 نفر جمعيت اين شهر گرديد .

اين حوادث همگي نتيجه آلودگي بسيار شديد هوا به وسيله غلظتهاي بسيار زياد اكسيد هاي گوگرد و ذرات معلق ( دود كارخانجات صنعتي و دودهاي گوگردي ) بود . امروزه نيز مه دودهاي گوگردي در اثر احتراق سوختهاي فسيلي به ويژه نفت و زغال سنگ در منابع ثابت آلاينده هوا( مانند نيروگاه هاي برق و كارخانجات ذوب فلزات ) به وجود مي آيد ، علاوه بر اين در اكثر شهر ها منواكسيد كربن ، اكسيد هاي نيتروژن و هيدروكربن هاي مختلف در حضور نور خورشيد با يكديگر تركيب شده و مه دود فتوشيميايي را به وجود مي آورند . اگرچه نقش منابع ثابت آلاينده در توليد مه دود بسيار موثر تر از وسايل نقليه موتوري و خودروها است ولي سهم خودروها در آلودگي هواي شهرهاي بزرگ بيشتر است .

هوا بعنوان يک تعريف مصطلح برای توصيف مخلوطی ازگازها که هريک قشر نازکی را در اطراف زمين بوجود می آورند، بکار برده  می شود. ترکيب اين مخلوط از زمين بطرف بالا تا حدود 50 مايل بطور قابل ملاحظه ای ثابت است.اضافه شدن ماده و يا مواد خارجی به هوا که هوا را تغير داده و باعث تفاوت در وضعيت هوا گردد و همچنين مضراتی را برای جانداران ، آثار و ابنيه بدنبال داشته باشد ، آلودگی هوا محسوب خواهد شد . اضافه شدن ماده ويا مواد خارجی به هوا که کيفيت هوا را تغير داده و باعث تفاوت در وضعيت طبيعی هوا گردد وهمچنين مضراتی را برای جانداران،آثار و ابنيه بدنبال داشته باشد،آلودگی هوا محسوب خواهد شد. انواع مواد آلوده کننده که به سه حالت گاز ، جامد ، مايع در هوا وجود خواهند داشت .

( آئروسل ، گرد و غبار ، دود و ... )

 درصد چهار تركيب اصلي هوا بر حسب فراوانی:

 نيتروژن (N2)------------------------------------------09/78 درصد

 اکسيژن(O2) ------------------------------------------95/20 درصد

 آرگون(Ar) --------------------------------------------93/0 درصد

 دی اکسيدکربن(Co2) ------------------------------------032/0 درصد

آلاينده های هوا:

گازها از جمله گاز CO2,CO,Nox,SOx:

اکسيدکننده های فتوشيميايی

هيدروکربنها و ترکيبات آلی فرار

ترکيبات فلوئور دار

مواد جامد معلق

Dust يا ذرات گرد وغبار

Smog يا دوده

مايعات معلق در هوا

بخارات

آلايند هاي هوا را بصورت زير نيز مي توان تقسيم بندي كرد :

1- مواد معلق و ذرات گرد و غبار  

ذرات معلق از لحاظ ماهيت به دو دسته تقسيم ميشوند :

- ذرات غبار کمتر از 10 ميکرون      

- ذرات غبار بزرگتر از 10 ميکرون   

 ذرات بزرگتر از 10 ميکرون تقريبا ، تماما در جدار بافتهای مخاطی تنفسی فوقانی ته نشين شده و توسط حرکات موجی شکل پرزهای مخاطی و همچنين عکس العمل های تنفسی نظير سرفه ، عطسه و ... به بيرون رانده می شوند .در حالی که ذرات کوچکتر توسط جريان هوا در سراسر مجاری ريوی پراکنده شده و مواد شيميايی همراه خود را مستقيما در آنجا پخش می نمايند .(Visible Distance) فاصله قابل رويت : وجود گرد وغبار زياد در هوا نيز باعث کاهش فاصله قابل رويت خواهد شد . 

2- اکسيدهای فتو شيميايی:

اکسيدکننده های فتوشيميايی اغلب بعنوان آلاينده های ثانويه شناخته شده اند و در نتيجه يکسری واکنش بين هيدروکربنها و اکسيدکننده های نيتروژن به کمک اشعه ماوراء بنفش خورشيد توليد می شود.   ازمهمترين اکسيد کننده های فتوشيميايی می توان به ازن (O3  ) و پراکسی استيل نيترات (P.A.N ) اشاره کرد.   ايجاد پديده مه دود يا غبار ترکيبی از قطرات معلق مايع و دودها ، مهمترين مشکل اکسيدکننده های فتوشيمیيايی است.

ازون (O3) و ترکيبات PAN از آلاينده های ثانويه بوده که از افزايش غلظت ساير الاينده ها مثل Co, HC, CH4,Nox پديد می آيند .

 3-ترکيبات گوگردی

گوگرد ماده ای است که در طبيعت ، هم بصورت خالص و هم بصورت ترکيب با عناصر ديگر يافت می شود و با اکسيژن ترکيب شده و اکسيدهای گوگردی را بوجود می آورد.

  نظير:SO-SO2-SO3-SO4-S2O3-S2O7

 در مقياس آزمايشگاهی امکان تشکيل تمام اکسيدهای فوق وجود دارد اما در هوای آزاد دی اکسيدگوگرد وتری اکسيد گوگرد بوجود می آيد.

SO2:

    دی اکسيدگوگرد يا انيدريد سولفورو ،غيرآتشزا ، بی رنگ و غير انفجاری با نقطه ذوب 5/75- و نقطه جوش 0/10- سانتی گراد می باشد.در غلظت های نزديک ppm 3 ،بوی زننده و سوزش آوری دارد و منبع اصلی توليد آن ،منابع طبيعی و فعاليتهای انسان است.  برطبق اصول جهانی برآورد شده که سالانه 146 ميليون تن SO2

مستقيماً وارد اتمسفر می گردد.

منابع توليد  SO3 وSO2:

منابع طبيعی: شامل آتشفشانها، اکسيدشدن سولفيدهيدروژن در هوا.فعاليتهای انسانی: شامل احتراق سوختهای فسيلی مثل زغال سنگ، گاز، نفت و مشتقات آنها، کارخانجات توليد اسيد سولفوريک ،  تهيه گوگرد ، پالايشگاههای نفت و گاز و نيروگاههای برق.گوگرد در تمام زغال سنگ ها به مقاديری در دامنه 2/0 تا 7 درصد از وزن زغال سنگ وجود دارد.

اثرات اکسيدهای گوگرد:

    اين اکسيدها معمولاً اثر پوسيدگی  و يا زنگ زدگی فلزات را افزايش می دهند. همچنين بعنوان ذرات معلق در کاهش ديد (کاهش فاصله قابل رويت) اثر قابل توجهی دارند .

اثرات اکسيدهای گوگرد بر انسان:

گازSO2 وSO3 تنها گازهايی هستند که می توانند به تنهايی منجر به بيماريهای مزمن ريوی شوند.در مجموع آثار زيانبار آنها، افزايش ناراحتی تنفسی ، سوزش مخاط بينی، خشکی گلو و مجاری تنفسی و بروز برونشيت مزمن می باشد.

اثرات اکسيدهای گوگرد بر گياهان:

اکسيدهای گوگرد مانند ساير گازها از طريق روزنه های برگ وارد فضای بين سلولی گياهان شده و پس از ورود به برگ سبب واکنشهای شيميايی سريعی می گردد .در غلظتهای کم باعث توقف موقتی رشد گياه و در غلظتهای بالا منجر به مرگ گياه می شود.در جنگلها در صورت وجود مقادير زياد اکسيدهای گوگرد در هوا در طول ساليان دراز تبديل به اسيد شده و بصورت باران اسيدی در خاک زمينهای جنگلی انباشته می شود.

4- ترکيبات نيتروژن دار

دربين تمام اکسيدهای نيتروژن، NO (منواکسيدازت) وNO2       (دی اکسيدازت) مهمتر می باشند.

 منواکسيد ازت گازی است بی رنگ، غيرقابل اشتعال ولی بی بو و سمی.

دی اکسيدازت گازی است با رنگ قرمز _ قهوه ای، غيرقابل اشتعال وشديداً خفقان زا.

No2 , No از احتراق مواد سوختنی در حرارتهای بالا همچون دستگاههای حرارتی منازل و يا کوره های کارخانه ها حاصل می شود .

عوارض ناشی از نشر No2 بر انسان مانند آثار Sox می باشد . (بروز برنشيت ، کاهش فعاليتهای ششها ، سر درد و ...)

ترکيبات نيتروژنه در غلظتهای بالا سبب پلاسيده شدن و تغيير رنگ برگهای گياه و در نهايت خشکی آنها می شود .

دربين تمام اکسيدهای نيتروژن، NO (منواکسيدازت) وNO2   (دی اکسيدازت) مهمتر می باشند.

    منواکسيد ازت گازی است بی رنگ، غيرقابل اشتعال ولی بی بو و سمی.

    دی اکسيدازت گازی است با رنگ قرمز _ قهوه ای، غيرقابل اشتعال وشديداً خفقان زا.

اين اکسيدها در حرارتهای بالای احتراق مواد سوختنی از ترکيب نيتروژن هوا با اکسيژن تولید می شود. بنابراين منابع اصلی توليد اين گاز ، دستگاههای حرارتی از جمله کوره های کارخانه ها و دستگاههای حرارتی منازل ، نانوايی ها و... می باشد.

اثرات اکسيدهای نيتروژن بر انسان:

 اگر شخصی مدت کوتاهی در معرضppm500 گازNO2 قرار بگيرد، ناراحتی های حاد ريوی پيدا خواهد کرد ودر عرض 10-2 روز از بين خواهد رفت.ppm  200 گازNO2 در ظرف 5-3 هفته انسان را به خطر می اندازد. اين گاز باعث ناراحتی های چشم  و مجاری تنفس ، بروز برونشيت، کاهش فعاليتهای ششها، سردرد و سرفه خواهد شد.

اثرات اکسيدهای نيتروژن بر گياهان:

   در غلظتهای زياد و ناگهانی برگهای گياهان سريعاً پلاسيده شده و تغيير رنگ می دهند و خيلی زود خشک می شوند.در غلظت های کم ،لکه هايی روی برگ ظاهر می شودکه شبيه به لکه های حاصل از دی اکسيدگوگرد می باشد.

 5-ترکيبات کربن داراين ترکيبات در نتيجه سوخت های فسيلی چون : زغال ، نفت ويا ترکيبات آلی و معدنی يافت می شوند .از اقلام آن می توان به موارد زير اشاره نمود :دوده ؛ که از آلاينده های متداول جامد در هواست و به علت قابليت جذب مواد شيميايی سطح مناسبی برای انباشت آلاينده های ديگر خواهد بود .منواکسيد کربن(Co) ؛ که از احتراق ناقص سوختهای فسيلی حاصل می آيد و بی رنگ و بی بو بودن آن موجب خطرناک شدن اين گاز می باشددی اکسيد کربن (Co2) ؛ يکی از عوامل اصلی تشکيل دهنده هواست اما افزايش بيش از حد آن (03/0 درصد ) ايجاد مشکلات زيست محيطی چون اثر گلخانه ای و گرم شدن زمين می گردد .کربن يکی از عناصر غيرفلزی است که بصورت خالص يا بصورت موادی نظير زغال سنگ، نفت يا ساير ترکيبات آلی و معدنی يافت می شود.کربن بصورت وسيعی بعنوان سوخت مصرف می گردد   و احتراق آن سبب توليد گازهایCO و CO2 می شود.

 CO :

    محصول احتراق ناقص مواد سوختنی است. گازی است قابل اشتعال و با شعله آبی می سوزد و بطور قابل ملاحظه ای غيرقابل حل در آب است.  گازی بی بو و بی رنگ است و اتفاقاً همين امر موجب خطرناک تر بودن اين گاز می باشد. منشأ اصلی اين گاز در شهرها، وسايط نقليه موتوری و البته کليه وسايل گرمايشی و منابعی که با احتراق سرو کار دارند  می باشد.

CO2 :

    محصول سوختن کامل تمام ترکيبات آلی است.يکی از عناصر تشکيل دهنده هواست و با آنکه مقدارش درهوا 03/0 درصد است، اما اهميت بسيار زيادی برای زندگی گياهان و جانداران دارد.

اثرات CO بر انسان:

   منواکسيدکربن در غلظتهای زياد کشنده بوده و در غلظتهای کم باعث خستگی، سردرد، سرگيجه ، تشنج و تهوع می شود.   در صورتی که ميزان منواکسيدکربن ازppm 750 بيشتر شود سبب مرگ خواهد شد.

اثرات CO2 :

    افزايش بيش از حد دی اکسيد کربن به مسأله گازهای گلخانه ای و بحران گرم شدن زمين باز می گردد.

هيدروکربنها و ترکيبات آلی فرار:

   گازهای متصاعد شده از احتراق سوختهای فسيلی و مواد آلی شيميايی می باشند که بسياری از آنها خطرناک و سرطانزا می باشند و دارای انواع متفاوتی از قبيل استالدئيد ، اسيد فورمیک، بنزن، فرمالدئيد،  فنل ، دی اتيل آمين، منو اتيل آمين، اتيل بنزن ،کلروفرم ، نفتالين، تولوئن، استون ، متانول و... می باشند.

ترکيبات فلوئور دار:

    فلوئور عنصر گازی است که در طبيعت بصورت خالص يافت نمی شود وبا رطوبت هوا ترکيب شده و اسيد فلوئوريدريک (HF  ) را توليد  می کند که يکی از خطرناکترين مواد آلوده ساز محيط زيست است و منابع توليد آن عبارتند از کارخانجات توليد کودهای شيميايی ، سراميک سازی و ذوب آهن.

مواد جامد معلق:

    موادی شامل ذرات ريز خاک خاکستر آتشفشانها، ويروسها،باکتريها، گرده های گل،ويا ذراتی که از طريق صنايع توسط فرآيندی نظير خردکردن ،آسياب کردن، ساييدن و... ايجاد می شود و در نتيجه با هوايی که انسان تنفس می کند وارد دستگاه تنفس می گردد.    مواد معلق بطور کلی يا از تجزيه و همپاشی تکه های بزرگ موادتشکيل می شوندويا از تراکم و تجمع ذرات کوچکتر شامل ملکول .

ذرات گرد وغبار(Dust) با قطر کمتر از 10 ميکرون:

     اين ذرات بدليل قطر بسيار کوچک ،توسط جريان هوا در سرتاسر مجاری ريوی انسان پراکنده شده و مواد شيميايی همراه خود را مستقيماً در آنجا پخش می نمايد. 

ذرات گرد وغبار(Dust) با قطر بيشتر از 10 ميکرون:

    اين ذرات درسطح جدار بافتهای مخاطی تنفسی فوقانی ته نشين شده و توسط حرکات موجی شکل پرزهای مخاطی و توسط عکس العملهای تنفسی نظير:سرفه و عطسه به بيرون رانده می شوند.

دوده (Smog):

    ذرات معلق کربن که محصول احتراق ناقص است ويکی از متداولترين آلوده کننده های جامد هوا می باشد.بعلت نازک بودن ضخامت ذرات کربن،نسبت سطح اين ذرات به وزنشان زياد است .    سطح اين ذرات بسيار فعال بوده و شديداً قابليت جذب مواد شيميايی و همچنين هيدروکربنهای سرطانزای موجود در هوا را دارد.    ذرات دوده بعلت کوچک بودن قطرشان تا عمق زياد در ريه پيشروی می کنند. 

6- ساير آلاينده ها

ترکيبات فلوئوردار(HF) ، فلزی از قبيل سرب ، بخار جيوه ، اکسيدهای آهن و سيليس و...

پديده های مهم ناشی از آلودگی هوا :

1- اثر گلخانه ای :

 -Co2

- بخار آب    

- متان       

- اکسيدهای نيتروژن     

- CFC ها

افزايش غلظت گازهای گلخانه ای سبب اختلال در تبادل حرارتی کره زمين ميگردد بدين ترتيب که اين گازها و بخارات و بالاخص Co2 مانند لايه ای مانع از بازگشت پرتوهای حرارتی بازتاب شده توسط پوسته زمين می شوند . لذا دمای جو افزايش يافته و پديده گرم شدن کره زمين را به دنبال خواهد داشت .

2- سوراخ شدن لايه ازون :

O3 از عناصر حياتی جو زمين می باشد که در 90% آن در استراتوسفر متمرکز شده است.ازون استراتوسفری لايه ای است محافظ برای جلوگيری از نفوذ پرتوهای زيان آور مافوق بنفش (UV) به جو زمين . ورود اين اشعه سبب انواع خسارات بيولوژيکی ، سرطانهای پوستی ، بيماريها  و .... ميگردد .استفاده بشر از برخی مواد مخرب لايه اوزن موجبات کاهش ضخامت و اصطلاحأ سوراخ شدن آن را فراهم می نمايد . در اين ميان می توان هالونها ، CFC ها را از جمله مهمترين مواد شيميايی  نام برد . در حال حاضر با مزاکرات بين المللی و ممنوعيت توليد و استفاده از مواد خورنده لايه ازون ، مجموعه ای از ترکيبات ، جايگزين آنها شده است .

 3- بارانهای اسيدی :

علت اصلی بوجود آمدن بارانهای اسيدی ، وجود اکسيدهای  گوگرد و نيتروژن می باشد  .اين مواد بعد از تغييراتی به اسيد سولفوريک و اسيد نيتريک تبديل شده و به صورت باران و برفهای اسيدی به زمين می بارند و باعث از بين رفتن گياهان و آبزيان شده و به جنگلها آسيب می رسانند ، حتی ساختمانها را مورد فرسايش قرار می دهد .SO2 يا دی اکسيد گوگرد عامل اصلی توليد در اکثر نقاط دنيا بوده و يکی از دلايل اصلی تولید اين گاز نيروگاههای برق ميباشد.

 4- وارونگی (Inversion) و تشديد آلودگی هوا :

پديده وارونگی ناشی از قرار گرفتن هوای سرد و سنگين در سطح زمين و ماندگاری آن می باشد . به اين ترتيب که تبادل حرارتی دما مختل شده و آلاينده های هوای محيط قادر در شرايط ايستا باقی می مانند و سبب تشديد آلودگی هوا می گردند .

 آلودگی آب :

تا قبل از دهه 1970 توجه اكثر محققين و مجامع علمي محيط زيست به اثرات ظاهري آلودگي آب ، هوا و خاك معطوف بود براي مثال از درياچه ايي در ايالت ميشيگان به عنوان  يك درياچه مرده نامبرده مي شد و يا رودخانه سويا هوگا به وسيله مواد نفتي به قدري آلوده شده بود كه آتش گرفت .علاوه بر موارد مذكور فاضلاب حدود 50 ميليون نفر در سراسر آمريكا بدون عمليات تصفيه يا با تصفيه جزئي وارد رودخانه ها و ساير آبهاي سطحي مي شد . اين روند تا سال 1970 بطور گسترده اي ادامه داشت تا اينكه در اين سال قوانين پاكسازي آبها ، بسياري از ناهنجاري هاي زيست محيطي را عوض كرد . با صرف 50 ميليارد دلار ارزش تصفيه فاضلاب شناخته شد و تصفيه فاضلاب يكي از ملزومات زندگي شهري ومراكز صنعتي گرديد .

اگرچه هزاره دوم ميلادي به پايان رسيده است ولي مسئله بهبود كميت و كيفيت آب پس گردي فاحش داشته است . با آنكه انسان به هدف خود در پاكسازي درياچه ها و رودخانه نزديك شده ليكن مسئله آلودگي سواحل درياچه ها و رود خانه به مواد دارويي ، نفتي و پسماند هاي لجن تصفيه خانه هاي فاضلاب را در پيش رو دارد . اعتماد نسبي انسان قرن بيستم در مورد كيفيت آب آشاميدني با توجه به پتانسيل سرطان زايي مواد در آبهاي زير زميني و يا توليد عوامل سرطان زا در فرآيند كلريناسيون آبهاي سطحي ، بطور جدي متزلزل گرديده است . افزايش آگاهي ما در مورد تغيير آب و هواي جهاني وخشكسالي هاي دهه هاي 80 و 90 باعث شده كه مسئله كيفيت آب در مقايسه با كميت آن در آينده نگران كننده تر به نظر برسد .

 انواع آبهاي پذيرنده :

آبهاي سطحي

مثل آبهای حاصل از باران ، برف و تگرگ

آبهاي جاري

مثل رودخانه ها

آبهاي راكد

مثل اقيانوسها ، درياها ، درياچه ها و تالاب ها

آبهاي زيرزميني

مثل چشمه، چاه و قنات

آلودگی آب :

آب به طريقه مستقيم و غير مستقيم سبب بيماری های مختلف نظير حصبه ، وبا و .... می گردد .بدين منظور کنترل شيرابه زباله و تصفيه فاضلابهای شهری و صنعتی در تمامی شهرها و اماکن مسکونی اهميت خاصی داشته و بايد در اولويت قرار گيرد .آب يکی از فراوانترين و پايدارترين ترکيباتی است که در طبيعت يافت می شود و از آن به عنوان بزرگترين حلال شيميايي ياد می شود .

منابع آب شامل : منابع سطحی و زيرزمينی و اتمسفری

آب وقتی آلوده می شود که بر اثر فعاليتهای انسانی در ترکيب يا خواص آن بطور مستقيم يا غير مستقيم تغييراتی حاصل ميشود تا حدی که بر اثر اين تغييرات آب برای مصارفی که قبلا در حالت طبيعی بکار می رفت نا مطلوب گردد .

بحران آب در واقع عدم توازن و تناسب بين منابع و مصارف بصورت بالقوه و نيز در عمل است . بنابراين اين بحران براثر دو عامل ايجاد می شود :

- آلوده شدن منابع آب

- اختلاط  در مديريت تامين و توزيع آب

تعريف فاضلاب :

هر آبی که برای مصرف خاص تهيه شده باشد و به هردليلی کيفيت خود را برای مصرف قبلی از دست بدهد .

انواع فاضلاب :

فاضلاب صنعتی

فاضلاب شهری و خانگی

فاضلاب کشاورزی

هدف از تصفيه فاضلاب :

1- تامين شرايط بهداشتی برای زندگی مردم

2- پاک نگهداشتن محيط زيست

3- بازيابی فاضلاب

روشهاي کلی برای کاهش فاضلابهای صنعتی :

1- طبقه بندی فاضلاب

– فاضلاب ناشی از توليد a

– فاضلاب ناشی از خنک کردن سيستم b

–فاضلاب ناشی از شستشو c

2- استفاده مجدد از فاضلاب (روشهای سيرکوله کردن )

3- تغيير در توليد برای کم کردن فاضلاب ( ايجاد سيستم بسته و يا استفاده کمتر از آب )در مجموع کليه فرايندهايی که در تصفيه فاضلاب شهری و خانگی کاربرد دارد در فاضلاب صنعتی نيز وجود دارد با اين تفاوت که برای حذف و يا پالايش فاضلاب صنعتی از بعضی از فاکتورهايي که معمولا در فاضلاب صنعتی وجود دارد  کارهای اضافه تری صورت می گيرد . بعنوان مثال :

استفاده از روشهايی جهت خنثی سازی آب اسيدی ويا قليايی در کارخانجات توليد مواد شيميايی و ...

استفاده از روشهای جذب و جداسازی فلزات سنگين در کارخانجات آبکاری فلزات و ...

استفاده کردن از روشهای تصفيه بيولوژيکی کاملتر در کارخانجات مواد غذايي و فساد پذير ...

 آلودگی خاک :

هرگونه تغيير در ويژگيهاي اجزاء متشكله خاك به طوري كه استفاده از آن نا ممكن گردد ، آلودگي خاك ناميده ميشود . اخيراٌ خارج كردن ضايعات به طريق ايمني از محيط زيست انسان براي ادامه تمدن به عنوان ضرورت شناخته شده است . براي به حداقل رساندن آلودگي ، ضايعات بايد سريعاٌ به چرخه طبيعي خود برگردانده شوند .خاك يك واسطه برگشت مجدد اين ضايعات محسوب مي گردد . قابليت خاك براي جذب سطحي ، تبادل ، اكسيد كنندگي و رسوب دادن مواد ، به همان اندازه كه براي دفع مواد آلوده با ارزش است ، براي تغذيه گياهان نيز اهميت دارد .آلودگي شيميايي از يك نظر به معني انحراف عناصر شيميايي از چرخه هاي طبيعي خود است . كربن نيتروژن و فسفات هايي كه از زباله هاي شهر ها به آبهاي روان منتقل مي شوند در حقيقت از چرخه خاك و گياه خارج شده اند . هنگامي كه از هوا و آب به عنوان محل تخليه فاضلاب ها استفاده شود ، آلودگي ايجاد مي گردد ، زيرا هوا و آب مي توانند به آهستگي اجزاي زباله را به چرخه هاي طبيعي خود بازگردانند . از سوي ديگر ذرات خاك با وسعت سطوح و فهاليت هاي كاتاليزوري خود همراه با آب و اكسيژن موجود مي توانند آلوده كننده ها را بي اثر كنند . خاكها زباله و پس مانده را سريعاٌ تجزيه ميكنند و اجزاي آنها را به چرخه هاي طبيعي خود باز مي گردانند و در نتيجه اختلال و به هم خوردگي محيطي حاصل از فعاليت انسان را به حداقل كاهش مي دهند .مصرف آب ، چوب ، فلزات و سوخت توسط انسان نيز انحراف از چرخه هاي طبيعي است .

خاك لايه بسيار نازكي از كره زمين را تشكيل مي دهد .وجود و تغذيه موجودات زنده به آن وابسته است .خاك از مواد متنوعي نظير مواد معدني جامد ، مواد آلي و آب و هوا و ميكرو ارگانيسم تشكيل شده است . در قسمت معدني آن فرسايش ها و ساير تغييرات فيزيكي دوران مختلف زمين شناسي ، صخره ها را به خاك تبديل نموده است . قسمت آلي موجود در خاك از بازمانده هاي گياهي و حيواني در پي عمل تخريب ، حتي شامل باكتري ها و قارچ ها و موجوداتي نظير كرم خاكي مي شود . يك خاك نمونه كه توليد محصول بنمايد حدوداٌ حاوي 5 درصد مواد آلي و 95 درصد مواد معدني است .خاك براي پرورش گياهان احتياج به آب دارد . اين آب از خاك به گياه مي رسد.مقداري از آّب خاك توسط تعريق مستقيم و زمين و يا تعريق گياهان به اتمسفر وارد

مي شود .قدرت از دست دادن آب از طرف زمين بستگي به وسعت ، مقدار اندازه خللو فرج خاك و بالاخره ساختار زمين منطقه دارد . علاوه بر آب ، خاك خوب داراي نسبت قابل ملاحظه ايي از هواست . در حالي كه زمين منطقه خشك نسبت درصد حجمي اكسيژن كمتري دارد . هواي خاك نسبت به هواي اتمسفر ، از اكسيژن كمتري برخوردار است .ولي نسبت درصد حجمي CO2 آن نسبت به اتمسفر فزوني دارد . از تخريب مواد آلي بر ميزان CO2 افزوده كه مي تواند به طرق مختلف از جمله بارش باران ها در آن حل شده به اعماق پايين تر رسوخ و بعد از يك سلسله واكنش هاي شيميايي ، رسوب هاي زمين را ايجاد نمايد كه از نظر ژئوشيميايي بسيار مهم و حائز اهميت است .پس از آب و هوا ، خاک مهمترين بخش محيط زيست است .ايران با داشتن خاک فراوان درکنار بحران آب با مشکلات آلودگی خاک روبرو است.خاک منبع توليد زمين است و کيفيت آن بر زيست موجودات تاثير مستقيم دارد . تغذيه گياه ، استقامت وتداوم رشد آن وابسته به خاک است .آلودگی خاک عمدتا در نتيجه زباله ايجاد می شود  و اثر مستقيم در آلودگی آب دارد و می تواند در انتقال انواع و اقسام باکتريها و ويروسها ، انگل ها و از همه مهمتر مواد سمی موثر واقع شده و از عوامل اصلی انتشار بيماريهای عفونی و انگلی بحساب می آيد . و اما ...

            انواع آلاينده هاي خاك

            دورريز ضايعات به خاك

            زباله هاي صنعتي ، خانگي يا بهداشتي

            ضايعات فلزي

            مواد جامد خطرناك مثل آزبست ، سرب ، روي ، نيكل (VI) و...

            مايعات شامل

            پساب صنعتي

            مواد شيميايي مانند اسيدها و بازها ، انواع مواد شوينده(دترجنتها)

            مواد خطرناك مثل انواع سموم شيميايي ، حشره كش ها ، هگزان و...

            مواد سوختي و نفتي (گازوئيل ، مازوت و...)

            شيرابه زباله ها و زنگاب فلزات

 زباله :

زباله ها مهمترين و شايد بتوان گفت تنها آلاينده خاک می باشند .از مهمترين اقلام زباله که آلودگی خاک را بدنبال دارد  پلاستيک می باشد .

 انواع زباله :

-  زباله های صنعتی

-  زباله های شهری

 زباله به نوبه خود می تواند منشا آلودگی های مختلف باشد .

آلودگی هوا :

 سوزاندن زباله با روش نامناسب بطوری که در بسياری از اماکن و يا محل های دفن رايج است موجب آلودگی هوا می شود .انتشار گازهای خطرناک حاصل از سوخت مواد سمی و خطرناک و دود حاصل از دستگاههای زباله سوز غير استاندارد و همچنين آتش سوزی خود به خود زباله های شهری و سوزاندنعمدی اين مواد از عوامل اصلی آلودگی هوای شهرهای پرجمعيت است که بايد شديدا کنترل شود .

 بازيافت :

عمل بازيابی دارای دو معنی است .نخست ، استفاده مجدد (Reuse) از مواد همچنين کاربرد دوباره به همان طريقه اوليه  . مانند شيشه های نوشابه که پس از شستشو دوباره پر شده و به دست مصرف کنندگان

 می رسد .دوم ، بازيافت (Recycling) که در آن مواد زائد طی مراحل و عمليات مختلف به محصول جديد تبديل شده و به مصرف می رسد . در بعضی موارد از فرايندهای بازيافت از مواد کهنه و زائد ، مواد کاملا جديد بوجد می آورند ؛ مثل لاستيک کهنه که پس از خرد کردن و انجامپروسه های ويژه برای روکش خيابانها بکار برده ميشود و يا قوطی های فلزی زائد که پس از طی مراحلی برای اتومبيل و برخی از وسائل ساختمانی مورد استفاده قرار می گيرد .افزايش چشمگير و موثر قيمت نفت و محصولات نفتی از سال 1973  محرکی شد تا کشورهای صنعتی نسبت به کشف امکانات بازيافت به عنوان جلوگيری از افزايش قيمت نفت اقدام کنند .

 تكنولوژي پالايش مواد زايد خطرناك :

 تكنولوژي پالايش مواد زايد خطرناك در بر گيرنده پالايش فيزيكي ، شيميايي ، بيولوژيك ، حرارتي ، پايداري و تثبيت مي باشد و تقريباٌ به همين ترتيب نيز گروه بندي مي شوند .پالايش هاي فيزيكي ، بيولوژيكي و شيميايي فاضلاب از جمله عمده ترين روش هاي تصفيه فاضلاب هاي خطرناك به شمار مي آيد . در پالايش شيميايي مواد خطرناك موجود در فاضلاب به موادي با درجه خطر آفريني كمتر تبديل مي شوند ، در اين راستا از فرآيند هاي مختلفي به منظور پالايش شيميايي فاضلاب استفاده مي شود كه عبارتند از : عامل Ph وتغييرات آن ، اكسيداسيون و احيا ، ته نشيني و رسوب . در تصفيه بيولوژيك ازميكروارگانيسمهابراي تجزيه مواد آلي موجود در فاضلاب و در تصفيه فيزيكي از روشهاي ي مانند جداسازي بر اساس جرم حجمي مواد ، تغيير فاز سيستم مانند رها ساز ي مواد فرار از پساب به وسيله تزريق هوا و بخار ، صافي هاي مختلف و جذب سطحي استفاده مي شود .در پالايش حرارتي مواد قابل اشتعال فاضلاب به وسيله حرارت تخريب و تجزيه مي شوند ، در اين حالت فاضلاب هاي خطرناك از طريق تبديل به خاكستر يا تغيير ماهيت شيميايي( تجزيه مواد به وسيله حرارت در غياب اكسيژن ) به مواد كم خطر تري تبديل مي شوند .پايداري و تثبيت روشي است كه پس از آبگيري فاضلاب ، آن را با يك ماده پايدار كننده مانند  سيمان مخلوط ميكنند و يا اينكه تحت فرآيند شيشه اي كردن آن را به مواد شيشه مانند تبديل مي كنند . فرآيند جامد ساز ي اصولاٌ به منظور دفع ضايعات معدني بكار گرفته مي شود .با توجه به مطالب فوق مشخص مي شود كه انتخاب روش و نوع تصفيه ، بستگي تام به نوع مواد زايد دارد . براي مثال استفاده از يك تكنولوژي تصفيه ممكن است براي تصفيه فاضلاب هاي آلوده به PCB مناسب باشد ولي براي پالايش و جداسازي همان مواد از خاك مناسب نباشد .

 آلودگی صوتی :

در مقدمه بررسي آلودگي صوت ، صدا و آلودگي صدا تشريح مي شود . صدا يا انرژي اكوستيك به طور اساسي  با دو ويژگي كمي و كيفي سنجيده مي شود . كميت صدا عبارت است از انرژي موجود در نمايه صدا ، در حاليكه كيفيت آن ، پراكندگي انرژي در فركانس اكوستيك است .صدا به صورت امواج در حال حركت نوسان هاي فشار هوا از فرستنده به گيرنده ، در فضا ايجاد مي شود . انتشار صدا با وضعيت باد و درجه حرارت تاثير پذير است .فرستنده صدا چيزي است كه بتواند يك واسطه نظير هوا را بلرزاند و اين لرزش در حد فركانس قابل شنيدن است بين 20 تا 20هزار هرتز ( تعداد چرخش در ثانيه )باشد . افزايش نوسان ميزان صدا ، به منزله افزايش صداي مزاحم است .در يک تعريف ساده از اين آلودگی ،  می توان به اين مورد اشاره کرد :

 هر گونه صدای ناخواسته ای را که در زمان نابجا و مکانی نادرست توليد شود ، آلودگی صوتی خواهد بود .

انواع آلودگی صوتی به سه قسمت اصلی تقسيم می شوند :

1-         آلودگی صوتی ناشی از تاسيسات صنعتی

2-         آلودگی صوتی ناشی از ترافيک شهری

3-         آلودگی صوتی ناشی از صدای داخل منازل .

 از آنجا که آلودگی صوتی از ديدگاه زيست محيطی مد نظر است ؛ در اين خصوص می توان به نتيجه آلودگی بر روی عوامل محيط طبيعی توجه نمود .صوت با فرکانسها و آستانه های مختلف تاثيرات متفاوتی نيز دارد . خارج شدن صوت از آستانه تحمل گياه می تواند سبب کندی و حتی توقف رشد گياه گردد. و يا سبب اختلال در سيستمهای زيستی جانوران و حتی انسان شود .به طور مثال صوت بالا می تواند موجبات اختلالات سيستم گوارش ، گردش خون ، اعصاب و حتی توليد مثل در انسان را فراهم نمايد . ( افزايش ضربان قلب ، تنفس بالا ، اختلال در ترشح بعضی از هورمونها و همچنين اثر بر سيستم گوارشی به صورت  زخم معده ).همان طور که گفته شد نباتات  نيز نسبت به صوت عکس العمل نشان می دهند ، ولی در عين حال از آنها می توان بعنوان مانعی فيزيکی برای کنترل انتشار صوت نيز استفاده نمود . لذا اخيرا پيشنهاد می شود در مکانهای دارای آلودگی صوتی درختکاری صورت گيرد .

             ساير آلودگي ها :

            آلودگی صوتی

            آلودگي تصويري

            آلودگي راديو اكتيو

            آلودگي نفتي

            آلودگی حرارتی

            ارتعاشات و...

             مشكلات عمده زيست محيطي جهان

            سوراخ شدن لايه ازن

            باران هاي اسيدي

            گرم شدن زمين

            آب شدن يخهاي قطبي و بالا آمدن سطح آبهاي آزاد

            از بين رفتن زيستگاهها

            از بين رفتن ذخاير ژنتيكي

            بهينه سازي مصرف

            انرژي

            مواد اوليه